Señalnan di abuso di mucha
Profesionalnan cu ta traha cu muchanan ta hunga un rol sumamente importante pa loke ta trata reconoce señalnan di abuso di mucha den un etapa trempan, p’asina por preveni cu e mucha ta sigui pasa den abuso y trauma. Awo cu profesionalnan na Aruba cu ta traha, tanto directamente como indirectamente, cu mucha ta huridicamente obliga pa traha cu e Codigo di Proteccion. Esaki ta consisti di cinco paso cu profesionalnan lo por tuma na momento cu reconoce posibel señalnan di abuso di mucha. Esaki ta bay rekeri di cada profesional pa ta na altura di e señalnan di abuso, pero tambe tur e formanan di abuso di mucha cu tin. Pa profesionalnan e ta necesario pa keda amplia nan conocemento ariba e topico di prevencion di abuso di mucha y cada aspecto di loke ta trata e bienestar y seguridad di nos muchanan.
Atencion! E lista aki ta trata di señalnan di abuso di mucha & negligencia di mucha en general. No ta wordo dirigi ariba un forma di abuso di mucha, cu excepcion di abuso sexual di mucha.
Pa conseho tocante abuso di mucha of pa haci un melding oficial, tuma contacto cu Bureau Sostenemi na 588-1010
Si tin pregunta tocante e señalnan di abuso di mucha of si ta desea di ricibi e workshop ‘Con pa Reconoce Señalnan di Abuso di Mucha’, por tuma contacto cu Fundacion Respeta Mi na 582-4433
Señalnan Fisico
|
- Pleki blauw
- Kemadura
- Weso kibra
- Corta, huña, mordi
- Retraso den desaroyo
- Problema cu comemento; ta come un cos so of come cosnan cu no ta saludabel; ondervoeding cu retraso di desaroyo; sobrepeso(obesitas)
- Mucha tin un holo stinki; ta bisti paña sushi (constantemente)
;mucha por wordo tenta door di su pañanan sushi (muchanan cu ta wordo tenta ta cay mas den isolacion).
- Mucha no ta bisti paña cu ta pas cu e tempo (weer/ seizoen) of cu no ta pas cu e edad y grandura
- Mucha ta cansa (mucha ta indica cu no ta drumi suficiente)
- Mucha ta bira malo hopi
- Mucha ta tarda pa bira bon (recupera)
- Mucha ta keda haya e mesun malesanan bek
- Mucha tin hamber (varios ocasion);
- Mucha lo por desaroya trastorno di comemento
- Motoriek (grof/fijn) ta atras
- Mucha no ta zindelijk (segun edad y fase di desaroyo)
- Retraso den crecemento (largura): muchanan mester un nutricion balansa y amor pa por crece.
Kehonan psicosomatico: dolor di bariga, dolor di cabes, sacamento, cay flauw (sin cu tin un motibo fisico)
- Pleki blauw
- Kemadura
- Weso kibra
- Corta, huña, mordi
- Retraso den desaroyo
- Problema cu comemento; ta come un cos so of come cosnan cu no ta saludabel; ondervoeding cu retraso di desaroyo; sobrepeso(obesitas)
- Mucha tin un holo stinki; ta bisti paña sushi (constantemente)
;mucha por wordo tenta door di su pañanan sushi (muchanan cu ta wordo tenta ta cay mas den isolacion).
- Mucha no ta bisti paña cu ta pas cu e tempo (weer/ seizoen) of cu no ta pas cu e edad y grandura
- Mucha ta cansa (mucha ta indica cu no ta drumi suficiente)
- Mucha ta bira malo hopi
- Mucha ta tarda pa bira bon (recupera)
- Mucha ta keda haya e mesun malesanan bek
- Mucha tin hamber (varios ocasion);
- Mucha lo por desaroya trastorno di comemento
- Motoriek (grof/fijn) ta atras
- Mucha no ta zindelijk (segun edad y fase di desaroyo)
- Retraso den crecemento (largura): muchanan mester un nutricion balansa y amor pa por crece.
Kehonan psicosomatico: dolor di bariga, dolor di cabes, sacamento, cay flauw (sin cu tin un motibo fisico)
Señalnan na comportacion di e mucha
- Poco spontaan
- Pasivo, sin gana, poco interes pa hunga
- Apatico; no ta mustra emocion; ta sconde/ wanta paden (inhibi) pensamento & emocion; no ta hari, no ta yora, etc.
- Egocentrico; ta biba den un mundo di fantasia (tene cuenta cu fantasia y egocentrismo ta forma parti di e fase di desaroyo, mester paga tino ariba e contexto)
- Beis ta cambia constantemente (labiel); mucha ta bruha den con e mester pensa, sinti, reacciona
- Ansioso; tembla & soda
- Hopi nervioso
- Hiperactivo
- Autoimagen negativo; poco confiansa propio, miedo di haci fout (faalangst);
- Autoimagen di curpa negativo (ta haya curpa vies)
- Sentimento di culpa & berguensa
- Agresivo; gana di kibra cos
- Atras den idioma & habla, habilidad motorico, desaroyo emocional/ cognitivo
- Comportacion regresivo: mucha ta comporta mas chikito pa su edad y fase di desaroyo (a pesar cu a pasa door di e fase ey caba)
- Ta uza droga of alcohol (pa lubida sufrimento of pa haya atencion emocional)
- Automutila; mucha ta corta su mes
- Pensamento di suicidio
|
- Poco spontaan
- Pasivo, sin gana, poco interes pa hunga
- Apatico; no ta mustra emocion; ta sconde/ wanta paden (inhibi) pensamento & emocion; no ta hari, no ta yora, etc.
- Egocentrico; ta biba den un mundo di fantasia (tene cuenta cu fantasia y egocentrismo ta forma parti di e fase di desaroyo, mester paga tino ariba e contexto)
- Beis ta cambia constantemente (labiel); mucha ta bruha den con e mester pensa, sinti, reacciona
- Ansioso; tembla & soda
- Hopi nervioso
- Hiperactivo
- Autoimagen negativo; poco confiansa propio, miedo di haci fout (faalangst);
- Autoimagen di curpa negativo (ta haya curpa vies)
- Sentimento di culpa & berguensa
- Agresivo; gana di kibra cos
- Ta masturba excesivamente
- Atras den idioma & habla, habilidad motorico, desaroyo emocional/ cognitivo
- Comportacion regresivo: mucha ta comporta mas chikito pa su edad y fase di desaroyo (a pesar cu a pasa door di e fase ey caba)
- Ta uza droga of alcohol (pa lubida sufrimento of pa haya atencion emocional)
- Automutila; mucha ta corta su mes
- Pensamento di suicidio
Comportacion cu otro mucha
- Agresivo
- Ta hunga poco cu otro muchanan
- Desconfia
- No ta gusta cerca otro muchanan
- Agresivo
- Ta hunga poco cu otro muchanan
- Amistadnan cortico (12-18 aña)
- Desconfia
- No ta gusta cerca otro muchanan
- Agresivo
- Ta hunga poco cu otro muchanan
- Amistadnan cortico
- Desconfia
- No ta gusta cerca otro muchanan
Comportacion cu mayornan
- Ansioso, spanta, hipervigilante
- Complaciente
- Ta comporta otro den becindario di su mayornan
- Mucha tin miedo di bay cas; ta notabel cu e mucha ta bin scol hopi trempan y ta bay laat cas of ta keda cana rond den becindario di scol
- Ansioso, spanta, hipervigilante
- Complaciente
- Ta comporta otro den becindario di su mayornan
- Mucha tin miedo di bay cas; ta notabel cu e mucha ta bin scol hopi trempan y ta bay laat cas of ta keda cana rond den becindario di scol
- Ansioso, spanta, hipervigilante
- Complaciente
- Ta comporta otro den becindario di su mayornan
- Mucha tin miedo di bay cas; ta notabel cu e mucha ta bin scol hopi trempan y ta bay laat cas of ta keda cana rond den becindario di scol
Comportacion cu otro adultonan
- Miedo di cambia paña
- Miedo di investigacion/revision medico (p.e. ora di bay dokter)
- Mucha ta bira stijf ora di contacto fisico
- Ansioso, spanta, hipervigilante
- Complaciente
- Agresivo
- Ta dependiente na un manera exagera
- Desconfia
- Ta evita pa haci contacto di wowo (oogcontact); ta wak leu
- Ta amigo di tur hende: necesidad pa afeccion exagera
- Miedo di cera amistad
Notabel:
- Cambio di comportacion repentino
- No ta comporta segun edad
- Trastorno di idioma & habla
- Miedo di cambia paña
- Miedo di investigacion/revision medico (p.e. ora di bay dokter)
- Mucha ta bira stijf ora di contacto fisico
- Ansioso, spanta, hipervigilante
- Complaciente
- Agresivo
- Ta dependiente na un manera exagera
- Desconfia
- Ta evita pa haci contacto di wowo (oogcontact); ta wak leu
- Ta amigo di tur hende: necesidad pa afeccion exagera
- Miedo di cera amistad
Notabel:
- Cambio di comportacion repentino
- No ta comporta segun edad
- Prestacion abou na scol
- Ta keda cana rond na scol (aunque scol a caba, no kier bay cas)
- Trastorno di idioma & habla
- Miedo di cambia paña
- Miedo di investigacion/revision medico (p.e. ora di bay dokter)
- Mucha ta bira stijf ora di contacto fisico
- Ansioso, spanta, hipervigilante
- Complaciente
- Agresivo
- Ta dependiente na un manera exagera
- Desconfia
- Ta evita pa haci contacto di wowo (oogcontact); ta wak leu
- Ta amigo di tur hende: necesidad pa afeccion exagera
- Miedo di cera amistad
Notabel:
- Cambio di comportacion repentino
- No ta comporta segun edad
- Prestacion abou na scol
- Ta keda cana rond na scol (aunque scol a caba, no kier bay cas)
- Trastorno di idioma & habla
- Maluza droga & alcohol
- Ta huy for di cas/ spijbel
- Comportacion criminal
Comportacion di mayor
- No ta worry/ interesa den bienestar di e mucha
- Ta papia negativo di e mucha (constantemente)
- No ta consola e mucha
- Ta indica cu e no por mas
- Tin un adiccion (droga, alcohol, gambling, etc.).
- Ta hopi malo (psikicamente)
- Ta bisti e mucha paña mucho frieuw/ calor
- No ta bin afspraak/ ta cancela afspraak
- No ta vacuna yiunan
- Ta laga e mucha keda hopi cas
- Tin expectativa irealistico di e mucha
- Ta pone hopi presion ariba e mucha pa bay bon na scol/ hobby/ deporte
Señalnan Fisico
Den e tabel akibou tin señal cu ta trata specificamente di abuso sexual di mucha
- Herida na e parti intimo y/of anus
- Infeccion vaginal & friu di abou (vaginale afscheiding)
- Vagina/ anus ta grawata
- Dolor na pia parti ariba
- Dolor ora di cana of sinta
- Problema di orina
- Infeccion di orina (UTI)
- Malesa transmiti sexualmente (STI)
- Rash rond di boca
- Kehonan psicosomatico; dolor di bariga, pishi cama, sacamento
- Herida na e parti intimo y/of anus
- Infeccion vaginal & friu di abou (vaginale afscheiding)
- Vagina/ anus ta grawata
- Dolor na pia parti ariba
- Dolor ora di cana of sinta
- Problema di orina
- Infeccion di orina (UTI)
- Malesa transmiti sexualmente (STI)
- Rash rond di boca
- Kehonan psicosomatico; dolor di bariga, pishi cama, sacamento
- Embaraso
- Herida na e parti intimo y/of anus
- Infeccion vaginal & friu di abou (vaginale afscheiding)
- Vagina/ anus ta grawata
- Dolor na pia parti ariba
- Dolor ora di cana of sinta
- Problema di orina
- Infeccion di orina (UTI)
- Malesa transmiti sexualmente (STI)
- Rash rond di boca
- Kehonan psicosomatico; dolor di bariga, pishi cama, sacamento
- Embaraso
Señalnan na comportacion di e mucha
- Ta primi pia na otro ora di cana of wordo carga; motoriek stijf
- Tin vies/ no gusta contacto fisico
- Ta duna impresion di ta leu ora di haci investigacion/revision medico (disocia)
- Ta comporta na un menera sexual di forma extremo (tanto den comportacion & habla)
- Autoimagen fisico negativo: ta haya nan curpa vies/mahos
- Tin miedo di drumi ariba lomba
- Como mechanismo di defensa, e mucha ta comporta di un forma madura cu no ta cuadra cu su edad y fase di desaroyo
- Ta primi pia na otro ora di cana of wordo carga; motoriek stijf
- Tin vies/ no gusta contacto fisico
- Ta duna impresion di ta leu ora di haci investigacion/revision medico (disocia)
- Ta comporta na un menera sexual di forma extremo (tanto den comportacion & habla)
- Ta sexualmente agresivo cu otro muchanan y kier obliganan pa hunga weganan (cu muchanan mas chikito)
-  Kier bay baño cu otro mucha
- Ta acerca adultonan di forma sexual
- Autoimagen fisico negativo: ta haya nan curpa vies/mahos
- Automutila: corta su mes
- Trastorno di comemento; anorexia of boulimie
- Tin miedo di drumi ariba lomba of cambia paña
- Como mechanismo di defensa, e mucha ta comporta di un forma madura cu no ta cuadra cu su edad y fase di desaroyo
- Ta masturba excesivamente
- Ta primi pia na otro ora di cana of wordo carga; motoriek stijf
- Tin vies/ no gusta contacto fisico
- Ta duna impresion di ta leu ora di haci investigacion/revision medico (disocia)
- Ta comporta na un menera sexual di forma extremo (tanto den comportacion & habla)
- Ta sexualmente agresivo cu otro muchanan y kier obliganan pa hunga weganan (cu muchanan mas chikito)
- Ta haci sex cu diferente partner di su mesun edad
- Ta acerca adultonan di forma sexual
- Prostitucion
- Automutila: corta su mes
- angst om op de rug te liggen of uit te kleden
- Tin miedo di drumi ariba lomba of cambia paña
- Como mechanismo di defensa, e mucha ta comporta di un forma madura cu no ta cuadra cu su edad y fase di desaroyo
- Ta masturba excesivamente